ارائه‌ی مدل تهیه‎ی نقشه ی خطر لرزه ای در سیستم اطلاعات مکانی با درنظرگیری عدم قطعیت

کشور پهناور ایران در منطقه ای از پوسته ی زمین قرار گرفته که از دیر باز در اثر آزاد شدن انرژی‌های انباشته شده در آن، همیشه شاهد لرزش‌های بزرگ و مخربی بوده است. از این رو تحلیل مخاطرات طبیعی همواره لازم و ضروری است؛ زیرا بر اساس آن میتوان در تصمیم گیری‌ها و اولویت بندی اقدامات مدیریت بحران، گام‌های اساسی برداشت. هدف اصلی از این مقاله ارائه‌ی مدلی به منظور تحلیل خطر لرزه‌ای بر اساس هر دو خطر اصلی لرزش و شکست زمین است. بر این اساس با توجه به حجم وسیع داده‌های توصیفی و مکانی، سامانه ی نر مافزاری با قابلیت‌های تحلیل و استنتاج مکانی و بر مبنای سیستم‌های اطلاعات مکانی  (GIS) طراحی و توسعه یافت. در این مدل به منظور تحلیل خطر لرزش زمین، از 2 رابطه‌ی کاهندگی موجود برای کشور استفاده می‌گردد، که با توجه به عدم قطعیت‌های موجود در وقوع زلزله (شامل اندازه‌ی بزرگای زلزله، عمق کانونی و موقعیت کانون زلزله)، این عملیات به صورت تصادفی در هر بار انجام تحلیل انتخاب می گردد. خروجی‌ها شامل مقادیر بیشینه شتاب، سرعت و تغییر مکان حداکثر زمین محاسبه می گردد. در مدل ارائه شده به‌منظور تحلیل خطر شکست زمین، بر اساس نوع منطقه و الگوریتم های ارائه شده، 3 خطر ثانوی هی زلزله (روا نگرایی، زمین‌لغزش و گسلش) مورد تحلیل قرار می‌گیرد. در این مرحله با توجه به استعداد روان گرایی و استعداد زمین لغزش می توان تغییر مکان دائمی ناشی از خطرات روا نگرایی و زمین لغزش را برای هر جزء و در هر تکرار شبیه سازی محاسبه نمود. تمامی این گام‌ها بر اساس شبیه سازی مونت کارلو، برای لحاظ نمودن عدم قطعی تهاده هزار بار تکرار می‌شوند و از خروجی‌های موجود در پایگاه داده، میانگین‌گیری می‌شود تا تمامی حالات خرابی در نظر گرفته شود. مدل موجود می‌تواند نقشه‌ی خطر لرزش زمین و شکست زمین را برای هر منطقه تهیه نماید. در این مقاله به منظور نمایش بهتر این پژوهش، مدل موجود برای شهر نیشابور، پیاده سازی و مورد تحلیل واقع گردید که با توجه به سناریوی منتخب، مقادیر PGA برای کل شهرستان بین 0.037g تا 0.48g محاسبه گردید. استعداد روانگرایی شهرستان عمدتاً بین 2 طبقه استعداد کم و متوسط برآورد گردید که استعداد زیاد در شمال غربی شهرستان وجود داشت. استعداد زمین‌لغزش شهرستان، عمدتاً در طبقه ی بدون استعداد ارزیابی گردید. بیشترین تغییر مکان در اثر روان گرایی مربوط به خطر پخش جانبی بود که عمدتاً بین 1 تا 9 اینچ برآورد گردید.